‘Midterm Day’ & stille getuigen

De krijgsmacht kent een scala aan tradities en soms kan ik zo’n traditie dan meemaken als er een gezamenlijk optreden is in een missiegebied. Afgelopen zaterdag was er weer één. Op één van de terrassen achter het hotel waren stoeltjes en tafels neergezet en was er een buffet gemaakt. Rond 14.00 uur druppelden de eerste gasten binnen. Voor mij een wandeling van twee minuten, maar anderen deden er iets langer over. Twee busjes van de Dienst Justitiële Inrichtingen stonden op het erf van het hotel en de andere externe gasten (de Nederlandse vertalers) waren afgezet of opgehaald. En ook de visite van Margriet, Greet en Dirk waren erbij. Jeroen gaf nog de laatste huishoudelijke mededelingen door, Jantienus verrichtte een woord van welkom aan de gasten en ons en daarna kon de ceremonie toch echt starten.
Uit de verte klonk het gebrul van Jeroen (de hoofd inwendige dienst) en met zijn onvervalste Amsterdamse accent bleek dat hij de soldaten Christ en Georgios in de houding had gezet en daarna, met wat tussencommando’s, in een voortgaande mars had gebracht. Toen de mannen in beeld kwamen bleek dat er een boomstronk werd gedragen. Niet zo maar een stuk boom, maar een netjes gelakte, voorzien van een Nederlandse- en Griekse vlag, het opschrift BST 2 en de aankomst- en vertrekdatum.
De boomstronk werd op een voetstuk geplaatst en na wat gedraai en een groet werden de mannen bedankt voor hun aandeel, want er gebeurde meer. Geheel volgens traditie is het namelijk zo dat op het midden van de missie een boomstronk wordt doorgezaagd en dat gebeurt dan door de oudste en jongste deelnemer uit de missie. Soms ook wel door de hoogste en laagste in rang, maar dat geeft weer gedoe met rangen van de verschillende disciplines. Dus het werd het eerste, Georgios als jongste en Eugene als oudste. Vol overgave zette Eugene de zaag in de boomstronk en daarna was het de beurt aan Georgios, die net voor het echte breken van de boomstronk de zaag weer aan Eugene gaf. Onder enthousiaste aanmoedigingen en applaus was er van één boomstronk, twee mooie stukken gezaagd. Met deze handeling werd op, weer een symbolische wijze, een startsein gegeven om de barbecue te starten. Aan niets ontbrak het, ongeveer 700 gram aan vlees, vis of lam was er per persoon beschikbaar en voor drankjes was ook gezorgd.
Tussendoor zijn Margriet, Martin en ik nog even op het werk geweest, maar gelukkig waren collega’s uit Oostenrijk en Estonia bereid om de dienst ‘over te nemen’ en stonden wij op stand-by.
Het was een geweldige happening met een terugkerend ritueel dat er weer iemand door de zitting van de stoel was gezakt. Ik geloof dat er zo’n 15 stoelen deze barbecue niet hebben overleefd. We zullen maar aannemen dat het een vorm van katoenrot was….

Tijdens de regelmatige wandelingen in het bergachtig gebied tegenover het hotel en naar Moria is het wel eens wat afzien. En toch weet ik dan ook geen nee te zeggen om weer eens een andere ontdekte route mee te lopen. Recent was dat één via Moria naar Panagiouda. Ruim anderhalf heen, met een lunchstop aan het haventje van Panagiouda, en dan nog eens een uurtje terug, in totaal bijna 15 kilometer. Bij een opslagterrein troffen we een grote hoeveelheid buitenboordmotoren. Een globale telling leverde toch zeker 1000 stuks 30 PK motoren op. Het was volgens mij wel een “B-merk”, maar op zeker gebruikt bij de vele overtochten met rubberbootjes vanaf de kustlijn Turkije naar Lesbos. Een opslag die de harde werkelijkheid nog eens benadrukte wat hier aan de hand is met de vluchtelingen.
Hoewel het aantal migranten wel afneemt zijn er nog steeds bootjes die aankomen. Soms lukt het zonder problemen de oversteek te maken, maar ook worden ze met enige regelmaat, na een search and rescue-actie, opgepikt door de Hellinic Coastguard of andere organisaties en aan land gebracht. Aan de kade van de haven van Mytilini zijn weer wat extra boten aan de ketting gelegd, onder andere twee rubberboten die doorgaans minimaal 30 personen vervoeren bij die oversteek. En die rubberboten zien er nou niet bepaald zeewaardig uit.

Gisteren ben ik nog met een huurauto op verkenning geweest samen met Ernestien, Ans en Twan. Verkenning met in ieder geval twee spots die we zeker wilden gaan bezoeken, namelijk het “zwemvesten kerkhof” en de begraafplaats van de omgekomen bootvluchtelingen.
Maar eerst zijn we onderweg gegaan naar Petra. Inmiddels was het daar wat drukker geworden met toeristen en de terrassen aan de boulevard waren meer bezet dan de vorige keer; het toeristenseizoen is begonnen en op zo’n terras mensen kijken is een heerlijkheid.
Daarna zijn we op zoek gegaan naar het ‘zwemvesten kerkhof’. Voor zover wij wisten was het op een achteraf weggetje gelegen tussen Molyvos en Eftalou. Eerst hebben we de onverharde weg langs de kuststrook gevolgd in de richting van Skala Sykaminias. Aan de strook langs het water lagen de resten van stukgesneden rubberboten en een paar zwemvesten. De plaatsen waar de bootvluchtelingen aan land waren gekomen na hun oversteek vanuit Turkije. Zelfs daar was een idyllisch plekje om te lunchen, onder enkele bomen met fraai beschilderde kalebassen. Door de eigenaar werden we weer de goede richting gewezen naar het ‘kerkhof’. En wat daar te zien was is haast niet te bevatten als je daar niet bent geweest…….
In een vallei vlakbij Eftalou lagen twee bergen met zwemvesten in allerlei kleuren. Niet een paar, maar een ontelbare hoeveelheid, het moesten er wel duizenden zijn. Terwijl ik naar beneden liep tussen de twee bergen in werd de omvang duidelijker, meer dan 3 meter hoog. En tussen al die soorten zwemvesten, die overigens niet bepaald als zwemvest gebruikt konden worden, lagen nog delen van rubberboten. Indrukwekkend, waarbij je moet bedenken dat elk vest ook daadwerkelijk is gedragen door een mens op de vlucht met tientallen in een rubberbootje. Zwemvesten voor kinderen en van die soort die in vliegtuigen voor kinderen zijn bestemd. En af en toe een zilver-/goudkleurige reddingsdeken tussen die stapels vesten.
Al die zwemvesten zijn achtergebleven op de aanlandingsplekken aan de noordelijke kuststrook en hier naartoe gebracht om te voorkomen dat die stapels zwemvesten daar achterbleven en als markeringspunt konden worden gebruikt door anderen die de oversteek maakten.
Op dezelfde locatie lagen delen van wat ooit eens een drijvende boot was geweest en ook boten die meer intact bleken te zijn.

Tegen het einde van de middag hebben we uiteindelijk ook nog een begraafplaats bezocht waar tientallen vluchtelingen, die de oversteek niet hadden overleefd, zijn begraven. Niet op een officiële begraafplaats, maar op een stuk privé land op een achteraf locatie, omheind met een hekwerk en een toegangshek met een groot slot eraan. Via collega’s wisten we dat er een gat in het hekwerk zat en dat je dan dichterbij de graven kon komen. Bij de meeste graven was een eenvoudige steen geplaatst met daarop in ieder geval de naam en datum van aantreffen.
En zo zijn er vast meer plaatsen waar vluchtelingen, al dan niet bekend met naam, begraven zijn.

Bij het aanzien van dit alles word je stil...
En dan is het goed dat er tijdens je dienst dus geen vluchtelingen zijn aangekomen om te registreren.

Doeg!