martelaarsdag & long range patrol Nagero

Afgelopen maandag was de viering van de martelaarsdag. De dag dat herdacht wordt dat John Garang de Mabior, de vicepresident van Sudan en beoogd president van Zuid-Sudan om het leven kwam.
Garang vocht met zijn troepen van het Soedanese Bevrijdingsleger SPLA 20 jaar lang tegen de islamitische troepen van Noord-Sudan. Hij was rebellenleider en politicus.
Na een historisch vredesverdrag tussen de Zuid-Sudanezen en Noord-Sudanezen werd hij op 9 juli 2005 beëdigd als vicepresident. Op 30 juli 2005 verongelukte hij met een helikopter.
Na zijn dood braken onder andere in de hoofdstad Khartoem rellen uit, omdat zijn aanhangers niet geloofden dat het een daadwerkelijk ongeluk was, maar een complot vermoedden.
Garang werd opgevolgd door de militair bekwame maar politiek onbekwame Salva Kiir.

De UN police was uitgenodigd om de viering mee te maken als officiële gast. Dus van ons team werden Olaf, Vladimir en ik vrijgemaakt. Hoewel de viering om 10.00 uur zou beginnen en wij eigenlijk al om 09.00 uur klaarstonden om te vertrekken lukte het toch niet om er om 10.00 uur te zijn. Gelukkig geldt met enige regelmaat ‘Afrikaanse tijd’ en dan kijkt men niet zo nauw. Dus toen we een kwartier te laat aankwamen bij Freedom Square was men nog niet gestart. Eerst maar eens de belangrijkste manschappen van de SSPS een hand geschut. Ik heb volstaan met de mannen op de eerste rij, dat waren er al 15, en de rest heb ik in één keer gedaan met een vriendelijk hand opsteken. Er zaten zo’n beetje 80 belangrijke personen en hoge omes van de politie op de tribune en daarnaast nog eens een veelvoud aan hoge militairen van de verschillende legeronderdelen. Uiteraard zochten wij een plaatsje bij de SSPS, maar dat was niet de plek voor de UN police. Nee, die kregen een ereplaats op de eretribune toegewezen. Gewoon achter de lege stoel van de vervangend gouverneur en de andere zeer belangrijke hoogwaardigheidsbekleders. Wel op een afstandje van anderhalve meter en niet op het gordijn waar hun stoel op stond. Maar dichterbij deze mannen dan al die andere belangrijke personen.
Spoedig hierna arriveerde de vervangend gouverneur. Die hoor je al van ver aankomen omdat de auto waarin hij zit wordt voorafgegaan door een voertuig van de verkeerspolitie, die altijd met zwaailicht en sirene aan. Na een wat overdreven snel aan komen rijden en stoppen voor de eretribune stapte hij uit en rezen wij ook op uit onze zetel omdat iedereen dat deed.
De tribune was trouwens gewoon gemaakt van een paar palen waaraan grote doeken waren gehangen als bescherming tegen de zon. Op het deel waar ik zat was als extraatje nog een doek opgehangen aan de achterzijde.
Hierna werd de parade geopend en marcheerden legeronderdelen en een groep jonge en oudere kinderen over Freedom Square en langs de tribune met al die belangrijke personen. De muzikale noten werden geblazen en getrommeld door de muziekafdeling van de SSPS. Toen de deelnemers en toeschouwers zo’n beetje zijn plek had gevonden werd het Volkslied gespeeld en meegezongen en volgde er een lange rij aan sprekers. De één had nog meer te vertellen dan de ander en een half uurtje spreektijd had men al gauw. Deels werd gesproken in het Arabisch en soms aangevuld met Engels. Dus het was redelijk te volgen. En tussendoor volgde er nog een optreden van een gospelkoor en een soort dans /parade door de kinderen. Wat wel raar was dat het podium voor de sprekers vlak voor ons was opgebouwd en iedere spreker met zijn rug naar al de belangrijke mensen staat te spreken.
Omdat ook ik onderdeel uitmaakte van de groep belangrijke personen kregen we zelfs een flesje water en een colaatje uitgereikt. Wel plezierig want de hele ceremonie duurde 3 uur. De laatste spreker was de plaatsvervangend gouverneur van de State Western Equatoria en die duurde al bijna 3 kwartier! Na nogmaals het Volkslied kam er een einde aan de bijeenkomst. Ik kon nog even wat handen schudden en daarna zijn we maar voor de meute uit vertrokken.
Ook deze bijeenkomst was weer een bijzondere om mee te maken. De waardering voor de bijdrage van de medewerkers van de UN wordt hier zichtbaar gemaakt en gewaardeerd. Het is ook goed om deelgenoot te zijn van juist die zaken die voor dit nieuwste land in de wereld zo belangrijk zijn.
En deze bijeenkomst zou niet compleet zijn zonder een motto. Voor deze keer was het: “martelaars leven eeuwig en martelaars sterven niet in ijdel”.

Omdat van dinsdag tot en met vrijdag de long range patrol op het programma stond moesten daarvoor wel enkele voorbereidingen getroffen worden. Uiteraard konden we niet eerder weg dan dat er tal van papieren in orde waren gemaakt. Dat deel verzorgde Eike en Ruud en ik zijn ons zondag al gaan bezighouden met de controle van de twee voertuigen waarmee we de rit naar Nagero gingen maken. Dus de lier eens beter bekeken en ook voor een groot gedeelte uitgelopen om te zien of er geen ‘kink in de kabel’ zat. Het werkte allemaal ook nog eens naar behoren. Ook de nodige gereedschappen om een band te wisselen was in het voertuig aanwezig. Alleen er moest nog een servicebeurt worden gedaan. Bij voertuig twee waren we snel klaar, wel een lier maar geen kabel. Dus dat ging het niet worden. Omdat er toch wat van de voertuigen mag worden verwacht in het ruige terrein dat we tegemoet gingen waren de andere 3 voertuigen al helemaal niet meer in beeld om de rit te gaan maken.
Dan gewoon de volgende dag even naar de werkplaats en een servicebeurt en laatste controle van de voertuigen laten verrichten. Maar niemand had gedacht aan de officiële vrije dag in verband met de viering van martelaarsdag.
Gelukkig konden we dinsdag om 08.00 uur terecht en dan was de auto wel een uurtje later klaar, tenminste als er geen bijzondere gebreken tevoorschijn kwamen. Al met al viel het wel mee, één voertuig ging al helemaal niet mee omdat er wat aan mankeerde en de andere was wel goed. Een ruilauto werd beschikbaar gesteld en de twee voertuigen voor de UN police waren klaar voor vertrek. Tenminste toen ze waren volgeladen met de spullen die we dachten mee te moeten nemen, waaronder laarzen, een kist met eten en pannen met kookstel, twee veldbedden, slaapzakken en mijn dome, de uitgebreide medical kit, een ruime hoeveelheid water en Pepsi en nog wat kleding. Verder gingen er nog een voertuig van de United Nations Development Program en een voertuig van Civil Affairs mee. Omdat het gebruikelijk is dat deze long range patrol wordt beveiligd door het Rwandese leger en zij niet beschikbaar waren in verband met perikelen in Mrundi leek het even dat onze rit van 4 dagen geen doorgang kon vinden. Na veel gepraat en geregel met de afdeling Security van de UN kwam er toch groen licht. Het gaat door!
Om 10.00 uur reden we de poort van de compound uit en Eike, Mats en SSPS/CID medewerker Emanuel voorop, daarna twee voertuigen van de UNPD en Civil Affairs en Ruud en ik als hekkensluiter. Net buiten Yambio hebben wij de vertaler Puma nog opgepikt en zo gingen we bepakt en bezakt in konvooi met 13 personen onderweg naar de eerste korte stop bij Diabio. Dit weggedeelte was al een heel slecht stuk met veel kuilen en obstakels. In Diabio werd snel een hand gedrukt met de politieman die daar zat te zitten en rond 13.30 uur arriveerden we in de eerste grote plaats onderweg, namelijk Tambura. De commissioner van de SSPS hebben we enigszins gestoord bij zijn middagdutje en alvast de afspraak gemaakt om donderdag bij hem op bezoek te komen om een aantal zaken door te spreken. Positief is in ieder geval dat wij donderdag welkom zijn. In Tambura hebben we een langere stop gemaakt en was er gelegenheid om bij één van de stalletjes een chapati te scoren. Wat bij vakanties altijd wordt afgeraden om bij stalletjes langs de kant va de weg wat te kopen en eten, gaat voor mij niet meer op. Tenslotte is het geen vakantie en ik ben inmiddels ook al wat gewend.
De route Tambura naar Nagero was nog eens 3 uur rijden. Eerst een stuk weg dat de naam weg eigenlijk niet waard is. Het was schudden en hobbelen en van links naar rechts proberen de kuilen enigszins te ontwijken en dat lukte dus absoluut niet. Op enig moment kregen we toch nog een stuk prima weg. Het was de highway en had meer weg van een zeer brede airstrip, hier konden we nog eens goed doorrijden. Stukken van deze highway werden weer afgewisseld door slechte delen waarbij we moesten ploeteren door de modder en door delen die door water waren ‘versperd’. Een vrachtwagen stond daardoor compleet ingegraven en gelukkig konden wij ‘gewoon’ door. Verder was het een geweldig gebied waar wij doorheen reden met rotspartijen en prachtige vergezichten.
In Nagero leek de wereld wel op te houden en bleek de dagteller te staan op 290 km. Over de weg was een touw gespannen en dat bleek het checkpoint van de politie te zijn in de route naar Wau in Western Bahr el Ghazal. Allereerst werden we ontvangen door de county commissioner, een soort Commissaris van de Koningin van het gebied. Hij was enthousiast over onze komst en ook hij was vol lof over de UN. Met hem hebben we de plannen voor de 2 dagen dat wij in Nagero zijn doorgesproken.
Een slaapplaats vonden we in één van de twee lodges. Een binnenterrein met 5 toekels en een aantal kamers onder een luifel. De kamers waren niet meer dan een vierkant met een betonnen vloer, twee bedden en een krukje, geen elektra en verder ook geen warm water. Gezamenlijk gebruik van toilet en douche en daar was die dan eindelijk, het toilet met alleen een gat in de grond en twee verhogingen om duidelijk te maken dat dat echt de plek was om je voeten op te zetten (en ook droge voeten te houden). De kosten van deze accommodatie waren 15 pond per nacht. Omgerekend in euro’s is dat het vorstelijke bedrag van ongeveer 4 euro! De met een AK-47 uitgeruste bewaker kregen we er wel gratis bij. Omdat de chauffeur van de wagen van Civil Affairs even niet oplette kwam hij vast te staan in de greppel voor het hotel. Met een sleepverbinding heb ik die nog even kunnen redden en daarna snel de kamer ingericht. Met licht nog het dorpje bekeken en al snel werden we uitgenodigd om weer op een plastic stoel gezet en konden Mats, Eike en Ruud een pilsje pakken. De accommodatie had geen diner faciliteiten en in het plaatsje was verder eigenlijk ook niets te vinden dus daarom het kuchje zelf gemaakt. Een pastamaaltijd klaargemaakt op een soort kolenkacheltje, lekker basic dus. Omdat er geen aggregaat was, was het ook echt stil en kon ik ook heerlijk genieten van de rust en de geluiden van krekels en andere beesten.

De volgende morgen hebben we een bezoek gebracht aan de plaatselijke politie en werden we ontvangen door de commissioner Peter. Voor deze gelegenheid had hij zijn 37 mannen en vrouwen alvast maar in het gelid gezet en werden we officieel welkom geheten. Uiteraard kregen we een zitplaats en werd er een tafeltje voor ons neergezet en kregen we flesjes water aangeboden. Eike gaf uitleg over de bedoeling van ons bezoek. Er is daar een groot gebrek aan training en middelen. Bijzonder was dat de baas ook zijn personeel de gelegenheid bood om ons te vertellen wat zij graag van ons wilden. Het mereldeel van de mannen en vrouwen kunnen hier niet schrijven en lezen en ook daar is dus een inhaalslag te maken.
Hierna hebben we het bureau bekeken en op de foto gezet. Terwijl Ruud en Mats in gesprek gingen met het personeel, hebben Eike en ik het assessment afgenomen bij de baas.
Vervolgens zijn we onder begeleiding van Peter naar de gevangenis van de county gereden. Het personeel stond al aangetreden en hebben we de gevangenis bekeken. Het stenen gebouwtje is nooit afgemaakt omdat de samenstelling van de stenen niet helemaal juist was en nu worden de gevangen vastgezet in een toekel, geen slot op de deur, maar wel een gewapende bewaker voor de deur. Ook met de leiding van dit onderdeel van de SSPS hebben we gesproken en het personeel stond keurig aangetreden te luisteren wat er werd besproken onder de mangoboom.
In afwachting met een verder contact met de county commissioner liet Peter trots zijn moestuin zien. Hij deed een deel van werk in de tuin zelf en van Ruud begreep ik dat hij het merendeel laat doen door zijn politievrouwen (en niet altijd even vrijwillig....). En hier kregen we van hem een haan aangeboden als dank voor het bezoek. Een haan in een auto is geen succes, want dat ding begint gegarandeerd te schijten en met een stinkende, rondfladderende haan in de auto een reisje van 300 kilometer doen....., dus voor de haan hebbben we bedankt.
Het plan was om een dag eerder terug te keren naar Tambura omdat één van de medewerkers van Civil Affairs vrijdag moest vliegen met de UN vlucht naar Juba. Dan zou het programma van hem niet in gevaar komen. Maar toen we de gewijzigde plannen met de county commissioner doorspraken was hij enigszins teleurgesteld. Hij had namelijk al mensen aan het werk gezet om ons die avond als gast aan tafel te hebben. De plannen werden bijgesteld en zo konden we toch mee-eten in Nagero. Na het inslaan van wat brood voor de lunch, dat werd betaald door de politiechef hadden we de middag vrij te besteden. Uiteraard de lodge weer opgezocht en de spullen weer uitgepakt. Deze keer heb ik de kans om in een toekel te slapen niet voorbij laten gaan en daar mijn dome in opgezet.
’s Avonds werden we officieel ontvangen door de commissioner op zijn binnenplaats. Kennelijk waren wij niet de enige die waren uitgenodigd want er zaten al wat mannen. Ook hier kreeg de UN police de ereplaatsen en werden we welkom geheten. Een man sprak een gebed uit en hierna moest iedereen zich voorstellen. De anderen waren onder andere de notabelen van politie, leger, bestuur en kerk.
Een jonge dame kwam met een wasbak langs en eerst moesten we de handen reinigen en daarna heb ik heerlijk gegeten van het lekkers dat was klaargemaakt. Een heel bijzondere avond met een geweldig ontvangst.

De derde dag van de long range patrol was allereerst een reisdag van Nagero naar Tambura. Al vroeg opgestaan vanwege de planning van UNPD en Civil Affairs en we werden hartelijk uitgezwaaid door Peter. Onderweg weer genoten van de natuur met een paar bavianen op de weg en op de rotsen, een beetje terreinrijden en gang maken op de brede weg. Twee uur later bereikten we Tambura en hebben we alvast wat handen geschut bij het politiebureau. Hoewel de commissioner eerst pas om 15.30 uur met ons wilde spreken, hebben we dat toch weten om te buigen naar 14.00 uur.
De slaapplaats werd geregeld bij de beste lodge in town, tegenover het politiebureau. De accommodatie was erbarmelijk met het zelf toebedeelde -3 sterren plaquette. Een beter alternatief was er niet en gelukkig werd het beddengoed verwisseld en werd er ook beloofd dat er na 19.00 uur elektra was. Toilet en douche was weer gezamenlijk gebruik en het gat in de grond was iets wat ranzig met een ruime hoeveelheid vliegen. En tot nu toe was het me gelukt niet te hoeven.
Hierna wat rondgelopen in de plaats en een zeer eenvoudige plek gevonden voor de lunch.
Het gesprek met de commissioner vond plaats in het nieuwe politiebureau dat is opgezet met hulp van de UN. Overigens dit bureau is nog steeds niet officieel in gebruik omdat de beloofde computer nog niet is gebracht. Het leek ons dat het voor deze gelegenheid even werd gebruikt.
Ook hier bleek dat er aan training een duidelijke behoefte is. Na een ronde over het terrein van de politie met als middelpunt een stenen gebouwtje dienende als wc met een erg smerig geurtje, zijn Eike, Mats en Emanuel in gesprek gegaan met medewerkers van CID en hebben Ruud en ik, met hulp van de vertaler Puma, het assessment met John doorgenomen.
De rest van de middag en avond hebben we heerlijk in de koelte gezeten van de grote toekel op de binnenplaats van de lodge. Het diner kon deze keer gewoon op de elektrische kookplaat worden klaargemaakt en de kop koffie erna was ook helemaal lekker.

Dag vier begon met heel veel regen en sommigen hadden zelfs lekkage in hun kamer. Dat was ook niet zo’n wonder als je de bouwstijl eens nader onder de loep nam. Iets eerder dan gepland zijn wij om 09.15 uur op weg gegaan naar Yambio. Door de hevige regenval was de weg erg glibberig en stonden de vele kuilen vol met water. Wel een mooi spektakel om te zien als onze voorganger door die plassen reed. Onderweg hebben we bij Mupoi de grootste kerk in Western Equatoria State bezocht. Een mooi gebouw dat nog steeds wordt gerenoveerd op een complex met een soort klooster en ook wat huizen. Hoewel het erg afgelegen ligt schijnt het wat meer aantrekkingskracht te krijgen uit de omgeving.
Hierna zijn we verder gereden en na een korte stop in Diabio bereikten we rond 14.00 uur onze compound in Yambio.

Een long range patrol die ik niet had willen missen en waar toch ook zeker een vervolg op zal komen. Een mooie manier om eens verder in Zuid-Sudan te kijken dan alleen maar in en rond Yambio en ook het eenvoudige (over)leven mee te maken. Met dien verstande dat ik het wel heel plezierig heb gevonden dat er geen drang tot poepen was.
Maar soms is het ook wel weer ongemakkelijk dat je als ‘eregast’ wordt onthaald door politie en bestuur, terwijl je zelf denkt van: “zeg ik ben maar gewoon een diender uit Nederland die iets meebrengt aan kennis en dat graag wil overdragen aan politiemensen die toevallig nog niet die kennis hebben”.
Ik ben al vrijwilliger voor de volgende long range patrol en Mvolo heb ik nog tegoed vanwege het feit dat die eerder in mijn missie werd afgelast. Dus wie weet…

Doeg!